MORTSEL ONDER DE BOMMEN.

8 mei 1945 (75 jaar geleden) is het officiële einde van wereldoorlog II. Antwerpen was op 4 september 1944 al bevrijd maar het heeft dan nog maanden geduurd vooraleer overal de wapens zwegen.

Mortsel is vooral getekend door het verschrikkelijke bombardement van Amerikaanse vliegtuigen in 1943. Daarover staat op deze site alle informatie. 5 april 1943 is wel het grootste, maar niet het enige drama dat onze stad heeft meegemaakt. Een beknopt overzicht van de belangrijkste bombardementen.

Het begin van WO II: 10 mei 1940 Sint-Amedeus.

De dag van de Duitse inval en het begin van wereldoorlog II in België, wordt het vliegveld van Deurne bestookt door de vijand. Op dat moment is de luchthaven sinds de mobilisatie in 1939 in gebruik genomen door de Belgische luchtmacht. Midden in de nacht van 9 op 10 mei 1940 vanaf 4.30u. voeren 36 Duitse bommenwerpers een raid uit met desastreuze gevolgen. In de hele omgeving regent het bommen: Berchem, Antwerpen, Edegem, Wilrijk, Borgerhout. Mortsel wordt het zwaarst getroffen met brandbommen op onder meer de Lindelei, de Statielei en de Grote Steenweg. Maar vooral de psychiatrische instelling Sint-Amedeus aan de Deurnestraat krijgt het zwaar te verduren. Verschillende gebouwen en de kapel staan in lichterlaaie, naast enkele huizen in de buurt. Er vallen doden en gewonden onder de patiënten en het personeel. Verrast in hun slaap slaan tientallen patiënten radeloos op de vlucht. Later kan men ze opvangen en elders onderbrengen. Door de chaos in die eerste oorlogsdagen is het achteraf quasi onmogelijk gebleken het juiste aantal slachtoffers te bepalen. Naargelang de bron zijn er die dag in Mortsel 30 of 31 doden gevallen; hoeveel gewonden is onbekend.

Het einde van WO II: de eerste en laatste V-bom op Mortsel.

Vanaf 1942 is de gemeente Mortsel door de Duitse bezetter ingelijfd als district bij Groot-Antwerpen. Nadat de Scheldestad in september 1944 bevrijd is door de geallieerden, begint Hitler aan een grootscheeps tegenoffensief. De Duitsers gebruiken daarvoor een geheim wapen de V1 (V van vergeldingswapen): een onbemand vliegtuig van 8 meter met een lading van 900 kg. explosieven. Op 12 oktober 1944 valt de eerste V1 op Groot-Antwerpen op de Lusthovenlaan in Mortsel, zonder slachtoffers te maken.

Op 8 maart 1945 is het veel erger. Om 4.45u. wordt het Sint-Jozefziekenhuis in de Molenstraat geraakt: 32 doden, 65 gewonden en tientallen huizen beschadigd.

Naast de V1 zetten de Duitsers nog een ander gruwelwapen in: de V2, een supersonische raket van 14 meter met 975 kg. springstof. Zo’n raket valt op 27 maart om 22.48u. op de hoek van de Antwerpsestraat – Lieven Gevaertstraat: 23 doden, 62 gewonden en tientallen huizen beschadigd. Het merkwaardige is dat in één en hetzelfde huis 7 doden vielen. Deze V2 was meteen de laatste V-bom op Groot-Antwerpen.

Van de bijna 900 V-bommen die in Antwerpen vielen, kreeg Mortsel er meer dan 40 op haar grondgebied met in totaal 83 dodelijke slachtoffers, bijna 300 gewonden en honderden beschadigde huizen.

De stad Mortsel zal begin maart herdenkingspanelen plaatsen aan de Antwerpsestraat en het Sint-Jozefziekenhuis.

Bronnen: Elke dag angst, Pieter Serrien, Horizon, 2016.

Geen oorlogskruis voor Mortsel, Achille Rely, MIM, 1993.

Jaarboek 1992, Mortselse Heemkundige Kring.

V-bommen op Antwerpen, Jos Cels, Standaard Uitgeverij, 1984.